گفتمان شیعه در آراء علامه مجلسی؛ ساختارهای فرصت سیاسی و موقعیت سوژگی

مباحث سیاسی در آثار علامه مجلسی

علامه محمد باقر مجلسی(1110 - 1037ه ق) فرزند مولا محمد تقی مجلسی، از علمای مشهور و نامدار دوره پایانی عهد صفوی است. به اعتقاد بسیاری از دانشمندان شیعی و غیر شیعی، وی مروّج مذهب امامیه در سده یازدهم هجری در ایران بوده، و از نخستین کسانی است که به ترجمه و نشر احادیث ائمه اطهار (ع) به زبان فارسی در ایران همت گماشت. این در حالی است که در آن دوران علمای برجسته، فارسی نویسی با نثر ساده و دور از تکلّف و...

نقد صوفیه در روزگار صفویه: مقایسه آراء ملا محمدطاهر قمی و علامه مجلسی

با رسمی‌شدن مذهب شیعه اثناعشری و حضور علمای شیعه در دربار صفوی، عرصه قدرت­نمایی بر صوفیان تنگ شد. تلاش شاهان صفوی برای رهیدن از سلطه قزلباشان، که از اوایل صفویه شروع شده بود، در دوره دوم حکومتشان فزونی گرفت و با جریان ضد صوفیه علمای شیعه همراه شد. ظهور نوعی تصوف بازاری که گاه با اباحه­گری همراه می­شد، مخالفت علمای شیعه را بیش از پیش برمی­انگیخت و گاه رقابت­هایی بین علما ایجاد می­کرد. این عوامل ...

آراء کلامی علامه مجلسی در مساله توحید

محورهای اصلی دیدگاه های علامه مجلسی در بیان توحید در سه حیطه بررسی می شود: اول به نظرات ایشان درباره معرفت و شناخت بشر از خداوند متعال پرداخته شده است. وی معتقد است که از نظر عقل، شناخت بشر از ذات و کنه حضرت حق امری محال و غیر ممکن است ولی گونه ای از شناخت و معرفت در انسان ها نهادینه شده است که می تواند ارتباط بشر با خداوند را حفظ کند؛ که همان معرفت فطری است. از طرف دیگر شناخت بشر از خداوند مت...

انقلاب اسلامی ایران و گفتمان سیاسی شیعه در لبنان

دغدغه اصلی پژوهش حاضر پاسخ‌گویی به این سؤال بوده که انقلاب اسلامی ایران چه بازتابی بر گفتمان سیاسی شیعه در لبنان داشته است؟ به همین منظور تلاش شد با کاربست دو روش گفتمان لاکلا و موف و نظریه پخش، مدلی تحلیلی ارائه شود که در سنجه آن به ارزیابی فرضیه اصلی مقاله، یعنی اینکه انقلاب اسلامی ایران با تأثیرگذاری خود موجب پویایی، فعال و انقلابی شدن اندیشه سیاسی تشیع در کشور لبنان شده است، پرداخته شود. به...

انقلاب اسلامی و تعالی گفتمان سیاسی شیعه

انقلاب اسلامی و تعالی گفتمان سیاسی شیعه دکتر علی اکبر کمالی اردکانی چکیده: پیروزی انقلاب اسلامی ایران و شکل گیری نظام جمهوری اسلامی بر مبنای نظریۀ ولایت فقیه، زمینۀ رشد و تعالی اندیشۀ سیاسی در میان شیعیان را، که در یک قرن اخیر سرعت یافته بود، کامل کرد. انباشت تجربیات تاریخی علما و اندیشمندان شیعه از هنگام انقلاب مشروطه تا پیروزی انقلاب اسلامی، آراء ابتکاری و بی بدیل امام خمینی(ره) و سرما...

روش‌شناسی علامه مجلسی در نقد روایات سهوالنبی